5. sınıf Doğal Sayılarda Çarpma ve Bölme

 5.Sınıf Doğal Sayılarla Çarpma ve Bölme İşlemi

Doğal Sayılarla Çarpma İşlemi:

✔Doğal sayılarla çarpma işlemi yaparken önce ikinci sayının birler basamağındaki rakam ile birinci sayıdaki tüm rakamlar tek tek çarpılır ve her biri kendi basamak değerinin olduğu yere yazılır.

✔Daha sonra ikinci sayının onlar basamağındaki rakam ile de birinci sayıdaki tüm rakamlar tek tek çarpılır.

✔Buradaki tek fark ikinci işlemde bir basamak sola kaydırarak yazmaktır. Çünkü onlar basamağında olduğundan yanında 0 varmış gibi düşünürüz ve 0 toplama işlemine göre etkisiz eleman olduğundan bir basamak sola kaydırarak çarpım sonucunu yazarız. (birinci sayı dediğim çarpılacak il sayı, ikinci sayı dediğim de çarpılacak diğer sayı J)

                                             

Doğal Sayılarla Bölme İşlemi:

✔Doğal sayılarla bölme işlemi yaparken aslında bölünen sayıda bölenden kaç tane olduğunu ararız.

✔Önce bölünendeki sayının en büyük basamak değerine sahip rakamında bölüneni ararız. Baktık onun içinde yok hemen sağındaki basamaktaki rakam ile birleştirerek, yine yoksa yine onun sağındaki rakamla birleştirip ararız. Bu şekilde olana kadar hep bir basamak sağa kayarız.

✔En son bölen kısmı kalan kısmından büyük oluncaya kadar bu işleme devam ederiz.

                           

ÖRNEK:

Bir kumaş fabrikasında 320 makine vardır. Her bir makine ile bir günde 58 kıyafet dikilebildiğine göre bu fabrikada bir günde toplam kaç kıyafet dikilir?

ÇÖZÜM:

Bir makine 1 günde 58 kıyafet dikerse 320 makine (320 x 58) kıyafet diker.

Öncelikle 58 sayısının birler basamağındaki rakam olan 8 ile 320 sayısının rakamlarını birler basamağından başlayarak tek tek çarpar ve aynı basamak hizasına yazarız.

Daha sonra onlar basamağında bulunan 5 rakamı ile de hepsini tek tek çarparız. Ama burada bir basamak sola kaydırarak çarpımları yazarız. (Açıklamada anlatıldı neden olduğu J)

En son da iki çarpım sonucunu basamak hizasına dikkat edecek şekilde toplayarak sonuca ulaşırız.

ÖRNEK:

Bir kargo firmasında müşteriye ulaştırılması gereken toplam 870 kargo paketi bulunmaktadır. Kargo günde toplam 58 kargoyu sahibine ulaştırdığına göre tüm bu kargoları kaç günde bitirir?

ÇÖZÜM:

Bizden istediği 870:15=?

Öncelikle 8’in içinde 15 var mı ona bakarız. 8 de 15 yok. Bir diğer basamağa geçeriz. 87 de 15 kaç kez var? Şimdi de buna bakarız. 5 kez var. Bölüm kısmına 5 yazdıkJ

5 kez olunca toplam 75’e denk geliyor(15 x 5=75) biz 87 de aramıştık. Kaç kalır o zaman? 87-75=12 kalır.

12 de 15 olmadığına göre 870 in sıradaki basamağında bulunan 0 rakamını aşağı indirip 12’nin yanına yazarız ve 120’de 15 ararız. 120 de 15, 8 kez var(15 x 8=120, kalan yok) 8’i de 5 in yanına yazdığımızda bölüm kısmında elde ettiğimiz sayı 58 oldu. Yani 870:15=58 imiş.